نخستین جشنواره ملی فرش روستای «کسب» از توابع بخش جوکار ملایر با کارنامه ای پُر و پیمان برگزار شد؛ قدمت نقش قالی «چارچنگ» این روستا که سال گذشته در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسید، به بیش از یک قرن پیش و دوره اشکانیان باز می گردد. بیش از ۹۰ درصد زنان این روستا وارثان متعهدی هستند که رج به رج تاریخ را گره زدند تا مُهری از اصالت، زیبایی، فرهنگ و هنر را بر پیشانی روستای تاریخی «کسب» بزنند.
زنان روستاهای «کسب» و «ننج» با گره ترکی و یک پوده به اندازه‌های استاندارد، قالی «چارچنگ» را خلق می‌کنند تا به‌عنوان نقشی اصیل و زیبا همچون نگینی بر انگشتری غرب ایران بدرخشد. این نقش نه ترنج دارد و نه لچک، بلکه دارای حاشیه و متن است و در میانه نقوش متن به فواصل معین نقش «چلیپای شکسته» دیده می‌شود. نام فرش نیز از همین نقش قدیمی گرفته شده است.
درخشنده بودن رنگ‌ها، تقارن رنگی، ثبات در رنگ، کیفیت پرز فرش و عمر طولانی از ویژگی‌های فرش چارچنگ است.
اختر خالقی یکی از زنان فرشباف روستاست که بیش از ۵۰ سال است دار قالی گرمابخش خانه‌اش شده و گره بر گره «چلیپای شکسته» را نقش می زند و با همین دستان هنرمند، چهار فرزندش را به تنهایی بزرگ کرده و به خانه بخت فرستاده است. او به این میراث گران‌بها که از مادرانش به او رسیده است، افتخار می‌کند و سال هاست که صدای دفه‌ای که بر گره‌ها می‌کوبد، آهنگی دلنشین است که در سراسر خانه خاله اختر می پیچد.
فرش «چارچنگ» قبلا یکی از مهم‌ترین فرش‌های صادراتی بوده است
معاون اتحادیه فرش بافان ملایر با سابقه فعالیت ۴۰ ساله در حوزه فرش دستباف، قدمت بافت فرش «کسب» را بیش از یک قرن عنوان کرد و گفت: فرش «چارچنگ» قبلا یکی از مهم ترین فرش های صادراتی بوده اما در حال حاضر بیشتر بازار داخلی دارد.
محمد خالقی روز چهارشنبه، ۲۸ شهریور ماه در حاشیه اولین جشنواره ملی روستای «کسب» به حدود ۶۰ بافنده در این روستا اشاره و تصریح کرد: هر بافنده سالانه ۱۲ متر مربع فرش می بافد و در مجموع بیش از ۷۰۰ متر مربع فرش در این روستا به‌صورت سالانه بافته می‌شود.
خالقی با تاکید بر اینکه در صورت رونق بازار صادرات بافندگان خوبی داریم، گفت: در حال حاضر به‌دلیل کساد شدن بازار فرش دستباف، تولید کم شده است.
وی از ایجاد تنوع و اضافه شدن رنگ‌های بازار پسند از جمله رنگ سرمه‌ای، بژ و مسی به فرش‌ها دستباف روستای «کسب» خبر داد و پیشنهاد داد تسهیلاتی برای خرید فرش دستباف در اختیار خریداران قرار دهند تا فرش دستباف راحت تر به فروش برسد.
خالقی همچنین عرضه فرش دستباف شهرستان در نمایشگاه های مبلمان منبت ملایر را از دیگر برنامه‌های پیش رو برشمرد و خاطرنشان کرد: فرش «چارچنگ» کسب در واقع یک سفره صبحانه است و از یک سینی تشکیل شده که دارای یک خورشید و گل های مختلف از جمله گل قوری و سماور است.
فرش دستباف ملایر؛ یکی از هنرهای دستی فاخر با شهرت ملی و جهانی
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر نیز فرش دستباف ملایر را یکی از هنرهای دستی فاخر و دارای پیشینه بالا با شهرت ملی و جهانی خواند که سازمان میراث فرهنگی، مهارت بافت چهار نقش فرش این شهرستان را به ثبت ملی رساند.
به گفته ابراهیم جلیلی نقش فرش پیچ جوزان، نقش ماهی ازندریان و حسین آباد شاملو، چارچنگ کسب و ننج و نقش فرش روستای میشن تاکنون در میراث ناملموس کشور به ثبت ملی رسیدند و مالکیت معنوی و مهارت فن بافت این فرش‌ها، مربوط به شهرستان ملایر است.
جلیلی در این جشنواره به هنرهای مختلف صنایع دستی شهرستان ملایر اشاره کرد و افزود: در حال حاضر در ۲۰ رشته فعال هستیم.
وی برگزاری رویدادهای متنوع را یکی از راهکارهای مهم معرفی ظرفیت‌های این شهرستان خواند و ادامه داد: با توجه به ملی شدن نقش فرش کسب و ننج، امسال اولین جشنواره فرش ملی روستای کسب با نقش چارچنگ برگزار شد تا این هنر و ظرفیت هر چه بهتر معرفی شود.
جلیلی از دیگر مزیت‌های برگزاری این جشنواره را ترویج هنر فرش کسب، انتفاع اقتصادی جوامع محلی و تبلیغات این هنر فاخر دانست و گفت: برگزاری اینگونه رویدادها و جشنواره‌ها، موجب می‌شود افرادی که در حوزه بافت فرش فعال هستند، برای ادامه کار تشویق و ترغیب شوند و به نوعی از منسوخ شدن آن جلوگیری خواهد شد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر خواستار توجه هر چه بیشتر مسوولان و مردم به هنر فرش به ویژه فرش دستباف شد و افزود: این هنر یک هنر فاخر و کار سالمی است که مواد اولیه آن در خودِ شهرستان تهیه می‌شود و به جایی وابسته نیست و می‌تواند جای خیلی از اشتغال‌های پشت میزی را بگیرد و از نظر درآمدزایی، درآمد بسیار خوبی را به دنبال دارد.
فعالیت ۳۰ هزار فرشباف در استان همدان
به گفته مسئول انجمن تولید و صادرکنندگان فرش دستباف همدان، امروز از حدود ۷۰ هزار فرشباف فعال در استان، این تعداد به حدود ۳۰ هزار نفر رسیده و چنانچه توجهی به آنها نشود، همین تعداد کمتر هم می‌شوند و هنر فرش به فراموشی سپرده می‌شود.
فروزان‌احسن با بیان اینکه فرشبافی صبر، حوصله، عشق و علاقه می‌خواهد و در گذشته خانوادگی به این هنر می‌پرداختند، افزود: رسته‌های وابسته به فرش همچون پشم‌ریسی باید دوباره احیا شود و فرش را هنر فرهنگ بدانیم و آن را به دنیا صادر کنیم.