قالی صابر : عباسقلی صابر (1280-1356) از مهمترین چهره‌های فرش دستباف مشهد است. او به همراه خانواده‌اش از آذربایجان به این شهر مهاجرت کرده بود. صابر قالیبافی را از پدرش ابوالقاسم، که پس از مهاجرت به مشهد، استادکار بافت فرش کارگاه عمواوغلی بود آموخت. پس از آن، خود بنیانگذار یکی از معروف‌ترین برندهای ایران در نیمه‌ی اول قرن بیشتم و در فاصله زمانی بین جنگ جهانی اول و دوم شد. کارگاه او در سال های (1330 تا 1350) در طراحی و تولید قالی های پرآوازه مشهد نقش داشت.
تولیدات کارگاه او با امضا ” صابر ” همچنان نزد علاقمندان فرش ایران در سراسر جهان شناخته شده و محبوب است. از جمله بافته‌های نفیس کارگاه او می‌توان به بازبافی فرش شیخ صفی و تحفه‌ای که پیشکش حرم رسول اکرم (ص) کرد اشاره نمود.
قالی‌های صابر، عموما سفارشی و ریزبافت بودند. او در کارگاه خود حقوق بافندگان را رعایت می کرد و همه آن‌ها از بیمه برخوردار بودند. حسن شهرت برند صابر به سرعت به چنان درجه‌ای رسید که سفارشات ارزنده‌ای به کارگاه او داده می‌شد. از جمله فرشی که به سفارش سفیر وقت آمریکا برای اتاق کار دبیرکل سازمان ملل متحد بافت. همچنین ۴ فرش برای ضریح امام رضا (ع)، صحن کهن، صحن عتیق، مسجد گوهرشاد و دفتر قائم‌مقام و تولیت بافته است. نمونه‌ای از قرارداد سفارش قالی به کارگاه او، همچنین دو نمونه از دستور بافت و مشخصات قالی در کارگاه صابر، همچنین پروانه اشتغال به کار او باقی مانده است، که تصاویرشان در کتاب برگی از قالی خراسان به قلم تورج ژوله به چاپ رسیده است.
ویژگی‌های قالی صابر
از ویژگی‌های قالی‌های او در بافت، علاوه بر کیفیت بسیار بالایش، روشی است که برای کناره‌های طولی فرش داشت. در فرش‌های او دو جانب طولی قالی نیز مانند بالا و پایین آن، دارای گلیم‌باف است نه شیرازه. یعنی سراسر قالی توسط گلیم‌باف مستحکم شده و به این ترتیب قالی‌های او را قابی از ابریشم در بر می‌گرفت.
صابر ۹ فرزند داشت که هیچ‌یک ادامه‌دهنده پیشه پدرشان نبودند. پس از درگذشت در هفتاد و شش سالگی، پیکر وی نزدیک پنجره فولاد امام رضا(ع) دفن شد. کارگاهش نیمه تعطیل ماند، در سال ۱۳۷۰ احمد بزمی، که یکی از شاگردانش بود، کارگاه را خریداری کرد و با برند بزمی به فعالیت خود ادامه داد.
نفیس‌ترین بافته‌های آثار استاد عباسقلی صابر در مهمترین موزه‌های ایران موجود است. از جمله: برخی از فرش های اهدایی او به حرم امام رضا(ع) که امروز در موزه فرش آستان قدس رضوی نگهداری می‌شوند. همچنین فرش‌هایی در موزه فرش و موزه ملک که به سفارش دربار و شخصیت‌های دیگر بافته بوده است.
قالی مشهد بافت صابر و طرح افشان شاه عباسی
دارای ۷۵ گره ترکی بافت یا متقارن با جنس نخ و پشم و بافت سال ۱۳۴۹ است. نقشه این قالی یک دوم، شیرازه آن گلیم‌بافت ۲ سانتیمتر می‌باشد. حاشیه اصلی به رنگ پوست پیازی با نقوش متن قالی و حواشی باریک به رنگ لاکی است که بر بالای آن نام صابر بافته شده است.
شماره اموال: ۱۳۹۲.۰۸.۰۰۰۱۴
پدید آورندگان: صابر (کارگاه)
موضوع اثر: افشان شاه عباسی
تاریخ خلق: ۱۳۴۹ شمسی (قرن ۱۴)
رنگ: کرم
جنس: پرز پشم، پنبه (نخ)، پنبه (نخ)
تکنیک: دست بافت، دو پوده، لول بافت، ترکی بافت (متقارن)، 75 گره، 100 گره
ابعاد: طول (۴ متر و ۸ سانتیمتر)، عرض (۲ متر و ۵۴ سانتیمتر)، قطر (۴ متر و ۸۷ سانتیمتر)
واقف: حاج حسین آقا ملک
موزه: ملک
قالی افشان شاه عباسی مشهد (صابر)
قالی مشهد بافت صابر دارای طرح افشان شاه عباسی و ۵۸ گره فارسی بافت یا متقارن بافت سال ۱۳۲۷ شمسی با جنس نخ وپشم، لول‌بافت، دو پوده و نقشه سراسری و شیرازه گلیم‌بافت است.
شماره اموال: ۱۳۹۲.۰۸.۰۰۰۱۵
پدید آورندگان: صابر (کارگاه)
موضوع اثر: افشان شاه عباسی
تاریخ خلق: ۱۳۲۷ شمسی (قرن ۱۴)
رنگ: زمینه سرمه‌ای
جنس: پرز پشم، پنبه (نخ)، پنبه (نخ)
تکنیک: دست بافت، دو پوده، لول بافت، 58 گره، فارسی باف (نامتقارن)، 87گره
ابعاد: طول (۳ متر و ۹۹ سانتیمتر)، عرض (۲ متر و ۹۳ سانتیمتر)، قطر (۴ متر و ۹۰ سانتیمتر)
واقف: حاج حسین آقا ملک
موزه: ملک
قالی اسلیمی افشان مشهد (صابر) پهلوی
قالی لاکی رنگ مشهد دارای۷۷ گره فارسی‌بافت (نامتقارن) بافت صابر، از جنس نخ و پشم که برخی گل‌ها و نیز خطوط اسلیمی با ابریشم سفید بافته شده‌اند. تاریخ بافت ۱۳۵۰ با نقشه یک دوم شیرازه گلیم بافت می‌باشد.
شماره اموال: ۱۳۹۲.۰۸.۰۰۰۱۶
پدید آورندگان: صابر (کارگاه)
موضوع اثر: طرح اسلیمی افشان
تاریخ خلق: ۱۳۵۰ شمسی (قرن ۱۴)
رنگ: لاکی
جنس: پشم، پنبه (نخ)، ابریشم
تکنیک: دست‌بافت، دو پوده، فارسی‌بافت (نامتقارن)، 77 گره، لول باف، 112 گره
ابعاد :طول (۳ متر و ۸۹ سانتیمتر) عرض (۲ متر و ۹۱ سانتیمتر) قطر (۴ متر و ۸۳ سانتیمتر)
واقف :حاج حسین آقا ملک
موزه: ملک
همچنین بخوانید: استاد عیسی بهادری طراح فرش نامدار ایرانی