جان تامپسون یکی از پژوهشگران نامدار فرش در دنیا بود. وی از دنیای پزشکی به جهان فرش هجرت کرد تا جراحی دستبافته‌ها را جایگزین جراحی بدن‌ها کند.
جان تامپسون Jon Thompson
او در طول سال‌ها فعالیت خود بارها دست به قلم برد و حاصل پژوهش‌های خود را در یادداشت‌ها و کتاب‌های متعددی مکتوب کرد که از آن میان کتابی که درباره فرش‌های ترکمنی نوشته است برای ایرانیان آشناتر است.
او کتاب‌های متعددی درباره فرش‌های شرقی از آسیا تا آفریقا نوشت که معروف‌ترین آن‌ها عبارتند از:
– شکار بهشت؛ هنرهای دربار صفوی (۲۰۰۳)
– عشایر ایران (۲۰۰۲)
– فرش‌ها؛ از چادرها، کلبه‌ها و کارگاه‌های آسیا (۱۹۹۳)
– ابریشم، فرش و جاده ابریشم (۱۹۸۸)
– فرش‌ها و سنت‌های قبیله‌ای ترکمن‌ها (۱۹۸۰)
تامپسون در مجامع مرتبط با فرش در اروپا و آمریکا عضویت داشت و بیش از همه تدریس او در دانشگاه آکسفورد و کنشگری در مرکز تحقیقاتی خلیلی در آن دانشگاه درباره فرش و منسوجات جهان اسلام او را با فعالان دانشگاهی حوزه منسوجات پیوند زد.
او تا همین اواخر نیز تدریس به صورت پاره وقت در دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی لندن را ادامه می‌داد. او همکار موزه اشمولین به شمار می‌رفت که کهن‌ترین موزه دانشگاهی جهان است و نمونه‌های باستانی ارزشمندی از آثار هنری را در آکسفرود انگلستان گرد آورده است.
همکاری تامپسون با مجموعه حاجی‌بابا در نیویورک نیز از موارد شاخص در کارنامه کاری او بود که در سال ۲۰۰۸ پیوند او را با گروه گردآورندگان مجموعه‌های کهن فرش و منسوجات قوی‌تر ساخت و در همان سال به پاس تلاش‌های او در زمینه منسوجات، از سوی موزه نساجی جایزه ویژه the George Hewitt Myers به او اهدا شد.
گفتنی است مانند بسیاری دیگر از پژوهشگران فرش، به آرای او نیز نقدهایی وارد شده است و برای نمونه ترکیه‌ای‌ها برخی از نظرات او درباره فرش‌های ترکمنی را برنمی‌تابند. تامپسون پیشتر به ایران نیز سفر داشته است و به هر روی درگذشت او جای خالی یکی از صاحب‌نامان پژوهش در فرش را نشان خواهد داد.
خسرو سبحه از فعالان فرش ایران در آمریکا در یادداشتی که پس از درگذشت جان تامپسون درباره او چنین نوشت:
«دکتر جان تامپسون پزشک انگلیسی یکی از نام‌دارترین پژوهشگران فرش در جهان بود. او دو بار در گالرى ما در لس‌آنجلس در سال ٢٠٠٩ میلادى درباره قالی‌هاى صفوى و در سال ٢٠١٢ میلادى سخنرانی جالبی درباره فرش‌های ترکمن انجام داد.
او اعتقاد داشت ریشه خیلی از نقش‌های فرش ترکمن به پارچه‌های دوران ساسانی برمی‌گردد. ما ٧۵ نفر میهمان که غیر از دو نفر بقیه‌شان امریکایی بودند داشتیم و درب‌ها را بسته بودیم. صندلی‌ها پر بودند و چند نفری هم سرپا ایستاده بودند. جان از لندن براى این دو سخنرانى به لس‌آنجلس آمد.»
سبحه همچنین درباره یکی از آخرین پژوهش‌های ناکام تامپسون چنین نوشت:
«از جان پرسیدم که روی چه پروژه‌ای کار می‌کند. گفت روی پروژه DNA پشم گوسفند‌های گوناگون کار می‌کردم ولی دانشگاه اکسفورد پول نداشت و بودجه را قطع کرد و پژوهش نیمه کاره ماند. اگر به نتیجه می‌رسید، با آزمایش پشم پرز فرش می‌فهمیدیم که فرش با پشم گوسفند کدام منطقه، کدام شهر و کدام کشور بافته شده و این تحول عظیمی در دنیای شناسایی فرش به وجود می‌آورد. چه تحقیق جالبى!»
منبع : طره نشریه فرش دستباف ایران