محمد ارجمند (۱۲۷۶-۱۳۴۷) فرزند سوم حاج محمد جعفر کرمانی است. او یکی از معروف‌ترین قالیبافان کرمانی است. در کودکی در کارگاه‌های قالیبافی و کارگاه‌های نقشه‌کشی به شاگردی پرداخت و در نوجوانی، شخصا اقدام به بافت قالی نمود. در بعضی از فرشهای او نام محمد بن جعفر بافته شده است. وی در حدود سی سالگی نام خانوادگی «ارجمند» را برای خود انتخاب کرد. از آن پس نام ارجمند در تعدادی از بافته‌های او دیده می‌شود.
دوران کودکی:
استاد محمد ارجمند از میان همه امور فنی این صنعت فرش دستباف، هنر بزرگ و پرزحمت طراحی فرش را برگزید. در نتیجه در آن اوقاتی که می‌بایست به درس خواندن بپردازد سرگرم کشیدن طراحی نقشه‌های پر گل و بوته گردید. در این مسیر، گاهی به تقلید می‌پرداخت و زمانی هم از خود ابتکاری نشان می‌داد. پس از چندی به فکر تهیه و عرضه فرش به بازار افتاد و در این حرفه روز به روز کار او رونق گرفت و آن را گسترش داد.
محمد ارجمند نظم و پشتکار را دلایل اصلی پیشرفت و موفقیت خود می‌دانست. وی همانند همه انسان‌های خودساخته، زندگی را از صفر شروع کرد. با کوشش مداوم و نظم خلل‌ناپذیر، استاد همه وقت پیروی از روشی معین می‌کرد. همیشه سحرگاه از خواب بیدار شده و سراسر روز را سرگرم کار و تلاش بود. شب زود به بستر خواب می‌رفت تا بتواند سحرگاه از خواب بیدار شده و سراسر روز را سرگرم کار گردد.
دلایل پیشرفت و گسترش کار:
ارجمند پس از سال‌ها ممارست در هنر طراحی به فکر افتاد که چند دار قالی نیز برای خود فراهم کند. وی پیش خود مجسم می‌کرد کسی که کارفرمای یک کارخانه است، گذشته از این که باید مواد اولیه خوب و مرغوب تهیه نماید، وظیفه دارد تا نهایت دقت را نیز در کار بندد تا محصول او از هر لحاظ ممتاز باشد. سپس با در نظر گرفتن این دیدگاه موفقیت‌آمیز، ارجمند کار قالیبافی خود را آغاز کرد. از آنجایی که نظم و پشتکار دو عامل نیرومند وجودی وی بودند، با رعایت امانت و دقت در همان زمان اول، قالی‌هایش شهرت فراوان پیدا کرد.
زمانی چند سپری نشده بود که در اثر ابتکار و خلاقیتی که در امر نقشه و یکنواختی و ثبات رنگ و مصالح مورد نیاز فرش‌ها به کار می‌برد، ابتدا در شهر کرمان و بعد در خارج از محدوده کرمان و حتی بعدتر در خارج از ایران شهرت بالایی پیدا کرد. کم کم سفارش‌های بسیار از دور و نزدیک برای قالی‌های او رسید. فرشهای تهیه شده در کارگاه وی نه تنها در ایران بلکه در خارج از کشور نیز مورد استقبال قرار گرفتند. این موضوع او را به توسعه دستگاهای قالیبافی وادار کرد و بدین‌سان تلاش ارجمند در مرغوبیت رنگ‌آمیزی، ظرافت طرح و نقش‌های زیبا و بی‌بدیل، یکنواختی و ثبات رنگ‌ها در تولید قالی‌های ممتاز به بار نشست.
ورود آثار سلطان قالی به اماکن مهم و موزه‌ها:
با این روش و رویکرد بود که قالی‌های او زینت بخش محافل بزرگان و اماکن متبرکه و کاخ‌ها و موزه‌های ایران و جهان گردید. فرش‌شناسان خارجی ارجمند را سلطان قالی لقب داده‌اند. شکی نیست که این قدردانی از استاد تنها به سبب ارزش و رونق و مرغوبیت قالی‌های او در بازارهای خارجی و داخلی است و هر کجا نام ارجمند بر بالای قالی دیده می‌شود موجب اطمینان خاطر خریداران است.
یکی از نکات بسیار حائز اهمیت در شهرت این مرد حسن خلق و سعه صدر اوست. زیرا ارجمند مردی مهربان و فروتن و مردم‌دار بوده است. آری محمد ارجمند برای اینکه قالی‌های تولید شده از کارگاه‌هایش مورد قبول و علاقه واقع گردد تمام سعی و تلاش خود را به کار برد تا بتواند نام ایران و ایرانی را در جهان پرآوازه سازد.
تجربیات دیگر محمد ارجمند:
ارجمند علاوه بر صنعت قالی، در امور کشاورزی و بازرگانی هم صاحب ذوق و بصیرت و مهارت کامل بود و در صحنه‌های اجتماعی نیز حضوری فعال داشت. او در معاشرت‌ها و امور روزمره فردی میانه‌رو و مبادی آداب و متواضع و طرف اعتماد و احترام همگان بود. محمد ارجمند در سال‌های آخر عمر به دلیل شهرت قالی‌هایش در بازار امریکا به عنوان «سلطان فرش ایران» خطاب شد. تعدادی از قالی‌های بافت او در موزه سعد آباد تهران به چشم می‌خورد.
پایان ناتمام استاد ارجمند:
سرانجام حاج محمد ارجمند در اثر بیماری در تاریخ سیزدهم آبان سال ۱۳۴۷ شمسی در یکی از بیمارستان‌های شهر نیویورک دیده از جهان فروبست. چند ساعت بعد از فوت استاد ارجمند، برنامه اخبار فارسی رادیو آلمان اعلام داشت که امروز حاج محمد ارجمند کرمانی، سلطان قالی جهان در آمریکا درگذشت.
آرامگاه مرحوم ارجمند در محلی واقع در قسمت جنوب غربی بیمارستان ارجمند قرار دارد. این محل دارای چهار درب می‌باشد که یک درب آن مجاور درب ورودی بیمارستان واقع است. گویی از این درب روح ارجمند نظاره‌گر ورود و خروج به ویژه بیماران مستمند بهبودیافته‌ای است. بیمارانی که در این بیمارستان معالجه شده‌اند و از این که خداوند این توفیق را به او عنایت فرموده که در دوران حیات خویش موفق به ساختن چنین مؤسسه خیر و عام‌المنفعه‌ای شود، خرسند و شادمان و سپاسگزار است.
بر سردر آرامگاه مرحوم ارجمند هم نوشته شده:
نام نیکی گر بماند ز آدمی به کز او ماند سرای زرنگار
همچنین بخوانید: احمد ارچنگ استاد بزرگ طراحی فرش دستباف ایرانی