حامد چمن رخ یکی از تولیدکنندگان فعال حوزه فرش دستباف نسل سوم از یک خانواده فرشی است. خانواده ایشان همواره در کار صادرات فرش مشغول بوده‌اند و حامد چمن رخ اولین نفر در این خانواده بوده که وارد حوزه تولید فرش شده است. وی حدود بیست سال به کار تولید و صادرات فرش مشغول بوده است. حامد چمن رخ همچنین عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران و دبیر کانون ملی فرش ایران (زیر نظر معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری) می‌باشد. علاوه بر این‌ها در چند کارگروه و کمیسیون فرش دستباف نیز عضویت دارند.
از حال و هوای این روزهای صادرات فرش دستباف بگویید.
حال و هوای این روزهای صادرات اصلا خوب نیست و با توجه به تحریم‌های بین‌المللی و تصمیمات غلطی که در داخل به تبع از این تحریم‌ها اتخاذ شده است، نه تنها حال و هوای صادرات فرش، بلکه وضعیت صادرات خیلی از کالا‌های دیگر هم به همین شکل شده است و صادرات ما روزهای خوبی را نمی‌گذراند.
از منظر جهانی بازار فرش دستباف، ایران در حال حاضر در کجا قرار دارد؟
از منظر جهانی بازار فرش ایران فعلا ناپدید شده و اصلا اثری از آن نیست. اگر چه در بازار فرش جهان، فرش ایرانی به صورت کم‌رنگ همچنان حضور معنوی دارد. اما اینکه بخواهیم بگوییم بازار فرش دستباف ایران در بازار جهانی کجاست، فعلا برای فرش ایرانی اصلا بازاری وجود ندارد و با توجه به شرایط کنونی، اوضاع خوبی را در این باره شاهد نیستیم.
چه شد که طی چند دهه اخیر، صادرات فرش دستباف ایرانی کمتر و کمتر شد؟
همانطور که بارها گفته شده است، ما یک روند رو به رشد را پشت سر گذاشتیم و در آن سال‌ها میزان صادرات فرش دستباف تا 550 میلیون دلار هم افزایش یافت. ولی به مرور با سرکار آمدن دولت ترامپ در ایالات متحده امریکا و شدت گرفتن تحریم‌های بین‌المللی، همچنین شروع شدن پیمان سپاری تعهد ارزی و تصمیمات غلطی که به صورت متوالی بر سر صادرکننده‌گان آوار شد، باعث کمتر شدن صادرات فرش شده است و با این رویه‌های پیش رو، کمتر از این هم خواهد شد.
با گرانی مواد اولیه و افزایش دستمزد بافنده، آینده تولید و صادرات فرش دستباف را چگونه می‌بینید؟
با توجه به اینکه مواد اولیه و مصالح تولید گران شده و از طرفی هزینه زندگی بافنده نیز بسیار بالا رفته است، در نتیجه این موارد باعث می‌شود که افزایش قیمت کالای تمام شده را داشته باشیم که این امر با کمتر شدن قدرت تولید تولیدکنندگان، به مرور باعث کم شدن تعداد بافندگان نیز خواهد شد.
در این وضعیت بیشترین لطمه متوجه قالیبافان است، چرا که تولیدکننده دیگر توان جوابگویی هزینه‌های تولید را ندارد. همان طور که می‌دانید تولید فرش دستباف در مقایسه با سایر کالاها فرایند تولید زمان‌بری دارد. همچنین خواب سرمایه‌ای نسبتا بلند مدت در ابن کار وجود دارد. از زمانی که یک کالا تولید می‌شود تا به بازار برسد، شاید نزدیک به دو سال طول بکشد که با توجه به این موضوع، می‌توان گفت که ریسک تولید فرش دستباف بسیار بالاست.
به نظر شما، در زمینه بازاریابی و برندسازی فرش دستباف ایرانی، چه کارهایی انجام نشده که می‌بایستی انجام می‌شد؟
فعالیت موثری در این حوزه‌ها در ایران انجام نشده است.اساساً ما با بازاریابی و برندسازی فرش دستباف ایرانی در سطح بین‌الملل آشنا نیستیم. می‌توان گفت در بدنه فرش دستباف کشور، آدم‌های انگشت‌شماری هستند که این علوم را به درستی بشناسند که آن‌ها نیز در شرکت‌های بزرگی نیستند. در بازار فرش دستباف ایران، همه‌ی شرکت‌های فعلی SME (شرکت‌های کوچک یا متوسط) هستند و توان موثری برای فعالیت‌های تاثیرگذار بازاریابی و برندسازی در سطح بین‌الملل را ندارند. در فرش ایران تا زمانی که بدنه اصلی، بازاریابی و برندسازی را نشناسد دچار چالش هستیم. حتی هنوز هم نمی‌خواهیم قبول کنیم که این موضوعات نیاز به “شناخت” دارد.
از نظر دبیر کانون ملی فرش ایران، تعهد ارزی و تحریم‌های بین‌المللی در حال حاضر اصلی‌ترین موانع پیش پای صادرات فرش دستباف است و رفع این موانع اولین اقدام مثبتی است که می‌توان برای بهبود صادرات فرش دستباف انجام داد. در پایان از ایشان بابت وقتی که برای انجام این مصاحبه در اختیار ما قرار دادند کمال تشکر را داریم و امیدواریم شاهد رونق صادرات فرش دستباف ایرانی در آینده‌ای نزدیک باشیم.
همچنین بخوانید: مصاحبه با غلامحسین نیشابوری در مورد چالش های خریداران و فروشندگان فرش