موزه فرش ایران : حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی و هنری، مسئولیت مدنی مردم جهان و یکی از مهمترین وظایف موزه های دنیا است. از این رو، به منظور جلوگیری از نابودی این آثار، در تاریح ۱۲ آبان ۱۳۰۹ خورشیدی به کوشش محمدعلی فروغی دردشتی (۱۲۵۶-۱۳۲۱ه.ش-تهران) ملقّب به ذُکاءُالمُلک، “قانون حفظ آثار ملی” به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است. بر اساس ماده دوم این قانون دولت مکلف است از کلیه آثار ملی که حیثیت تاریخی یا علمی یا صنعتی خاصی دارد فهرستی ترتیب داده و آن را به اطلاع عامه برساند.
طبق بند ششم از ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب سال ۱۳۶۷، وظیفه تشخیص آثار ارزشمند منقول و غیرمنقول فرهنگی-تاریخی کشور که قابلیت حفظ و نگهداری و ثبت در فهرست آثار ملی کشور را دارا هستند بر عهده سازمان میراث فرهنگی است.
به طور کلی آثاری که به ثبت ملی می رسند باید یکی از پنج ویژگی زیر را دارا باشند:
1-نشان دهنده مقطعی از تاریخ ملی یا بین‌المللی با بار غنی فرهنگی و تاریخی باشد.
2-متعلق یا در ارتباط با شخصیت‌های برجسته تاریخ کشور یا نشان‌گر گوشه‌ای از زندگی، فعالیت یا آثار آنان باشد.
3-در سطح ملی یا بین‌المللی شاخص یک مبدأ تاریخی یا نقطه عطف در تاریخ انسان یا دست ساخته‌های او یا حرکتی تاریخی باشد.
4-در سطح ملی یا بین‌المللی حاوی اطلاعات جامعی از تاریخ و معارف انسانی. فرهنگ و تمدن بشری تاریخ علوم و فنون هنرها باشد. و یا نقش تعیین‌کننده ایی را در این زمینه ایفا کند.
5-نزد عامه مردم و عرف مورد احترام یا توجه خاص باشد.
موزه فرش ایران نیز در راستای حفظ و نگهداری آثارش، دی ماه سال 99 شانزده قطعه فرش ممتاز خود را به ثبت ملی رساند. این اقدام که با همکاری وزارتخانه میراث فرهنگی. گردشگری و صنایع دستی، همچنین معاونت میراث فرهنگی و دفتر ثبت آثار اداره کل استان تهران ممکن شد، شاید پس از خبر وصل شدن برق این موزه، خوش‌ترین تجربه سالش بود.
مهمترین این آثار:
آثاری که در این اقدام به ثبت ملی رسیدند مربوط به عصر طلایی قالی‌بافی ایران (دوره صفویه) و عصر پر از تحول قالی ایران (دوره قاجار) است. این آثار تنها قالی نیستند، یلکه شامل فرش‌هایی از مناطق خراسان، کاشان، تبریز، کرمان و کردستان است. از جمله نمدی از کرمان مربوط به قرن نهم ه.ق. گلیم تصویری‌ای منحصربه‌فرد از کردستان با نقش عیسی مسیح که رنگ زرد فاخرش هم بر زیبایی‌اش افروده است.
یکی از این آثار ثبت شده، ریزبافت‌ترین قالی موزه مربوط به کارگاه عمواوغلی است. قالیچه دیگری به مناسبت تاج‌گذاری مظقرالدین‌شاه بافته شده است و طرح محرابی گلدانی زینت‌بخش آن است. چهار مرغ قائن، منطقه البروج اصفهان، هریس بسیار زیبا، افشان و شکارگاه تبریز از جمله دیگر قالی‌های ثبت شده است.
در مطالبی که به زودی منتشر می‌کنیم آن ها را به شما معرفی خواهیم کرد. همچنین بعداز رفع محدودیت‌های کرونا می‌توانید این آثار فاخر را در نمایشگاهی که در موزه فرش برپا می‌شود تماشا کنید.
همچنین بخوانید: مهمترین موزه های فرش دستباف در جهان (قسمت اول)