نویسنده: نیلوفر علیپور
ویلیام موریس:
«برای آینده، ما مردم غرب باید فرش‌های دستباف خود را ببافیم و این تولیدات باید با فرش‌های شرق برابری کند. ولی نباید غیر از استفاده از مواد خوب و ماندگار تولیدی از طرح‌های آن‌ها باشد. به عبارتی این طرح‌ها باید به وسیله ایده‌های مدرن غربی تولید شوند که اصول بنیادین آن عموماً در هنر معماری نهفته است.»
فرش‌های غربی می‌توانند طرح‌های گوناگونی بپذیرند؛ اما این‌ها تفحص ناپذیرند. عموماً چنین تصور می‌کنند که این فرش‌ها دارای طرح‌های اروپایی است مانند طرح‌های دوره گوتیک یا رنسانس یا ویکتوریا و هیچکدام از ویژگی‌های فرش‌های شرقی را ندارند. به گواهی طرح‌ها و فرش‌های باقی‌مانده از ویلیام موریس می‌توان گفت فرش‌های غربی نه‌تنها ویژگی‌هایی از طرح فرش‌های شرقی را دارند؛ بلکه از آن تأثیر نیز پذیرفته‌اند. حداقل این توصیف درباره فرش‌های ویلیام موریس توصیفی درست است.
زندگینامه ویلیام موریس:
ویلیام موریس (۱۸۳۴-۱۸۹۶)، هنرمند، طراح، صنعت‌گر، نویسنده و رهبر جنبش هنر و صنایع‌دستی بود. او در رشته معماری در دانشگاه آکسفورد تحصیل کرد؛ اما با توصیه دوستی آن را رها نمود و به نقاشی روی آورد. او مدها و ایدئولوژی‌های دوران خودش را تغیر داد. او در سال ۱۸۶۱ شرکت موریس را بنیان نهاد و به تولید کاغذدیواری، طراحی پارچه، شیشه‌های رنگی، فرش و مبلمان به سبکی متفاوت با دکوراسیون ویکتوریا پرداخت. تأثیر او هنوز هم در طراحی خانه‌های انگلیسی دیده می‌شود.
شاید بتوان گفت نخستین باری که موریس از یک فرش در طراحی داخلی استفاده کرد برای خانه خودش بود. او در سالن پذیرایی خانه‌اش فرشی را از دیوار آویزان کرد. این فرش قرمزرنگ فرشی است از کرمان. درواقع موریس شیفته فرش‌های شرقی و ایرانی بود. چنانچه او فرش‌های ایرانی را مهمترین فرش‌های جهان می‌داند.
ویلیام موریس در سال ۱۸۷۵ شرکت همراسمیت را تأسیس کرد که فرش ماشینی تولید می‌کرد. او سه سال بعد در سال ۱۸۷۸ میلادی با همکاری دستیارش هنری دیل تولید فرش دستباف را آغاز کرد. موریس در طراحی فرش‌هایش از نقوش شرقی و غربی در کنار یکدیگر بهره می‌برد.
توجه به طبیعت برای طراحی:
همچنین موریس عاشق طبیعت بهاری برای کارهایش بود. وی درک و عشق عمیقی به همه چیزهای طبیعی مانند گل‌ها، درخت‌ها، پرنده‌ها، حیوانات و حشرات داشت. او در طراحی‌هایش اغلب از گیاهانی مانند گل سرخ، پیچ امین‌الدوله و شاخه‌های خمیده بید و بلوط استفاده می‌کرد.
موریس برای طراحی آن‌چنان ارزشی قائل بود که در نامه‌ای در اواخر سال ۱۸۷۰ برای یکی از دوستانش نوشت: «من هم‌اکنون در حال مطالعه روی پرندگانم. اگرچه نمی‌توانم برخی از آن‌ها را در طراحی بعدی‌ام قرار بدهم.» او تعدادی از طرح پرندگان را برای فرش‌هایش نیز استفاده کرد مانند طراحی طاووس برای یک فرش. موریس در دفتر خاطراتش در سال ۱۸۸۱ به این اشاره کرده که یک فرش با طرح طاووس بزرگ را برای یک خانواده ثروتمند طراحی و بافته است.
ویلیام موریس در دفتر خاطراتش که هم‌اکنون در کتابخانه بریتانیا نگهداری می‌شود تمام جزییات مربوط به طراحی، رنگ، شروع بافت، تمام شدن حاشیه و تعداد بافندگان را نوشته است. حدود صد فرش بر اساس طرح‌های موریس و دستیارش هنری دیل بافته شده است. موریس طرح‌ها را به‌صورت واگیره می‌کشید و برای ایجاد تصویر کامل همان واگیره تکرار می‌شد. او در تولید فرش‌ها از پشم و پنبه استفاده می‌کرد. پشم‌هایی با رنگ طبیعی. رنگ‌های فرش‌ها سبز، آبی، صورتی، نارنجی، قهوه‌ای، سفید بود؛ اما رنگ آبی نیلی و قرمز روناسی در میان رنگ‌های او جایگاه ویژه‌ای داشت. فرش‌های موریس با گره متقارن بافته می‌شدند. علامت تجاری وی شامل یک چکش و حرف M با اشکال موجی شکل در فرش‌های موریس نیز دیده می‌شود.
منابع
عباس اکبری، «بررسی تحولات طراحی فرش تحت تأثیر جنبش‌های هنری در غرب»، فصلنامه گلجام، بهار و تابستان ۱۳۸۶، شماره ۷-۶.
سایت موزه ویکتوریا و آلبرت لندن.
سایت گالری ویلیام موریس.
Peter F. Stone, (2013), Oriental Rugs: An Illustrated Lexicon of Motifs, Materials, and Origins, North Clarendon :Tuttle.
شما می‌توانید تجربیات و نظرات خود را درباره فرش‌هی غربی و دکوراسیون داخلی با ما در میان بگذارید. همچنین می‌توانید فرش‌های دستباف با انواع طرح‌ها را از فروشگاه فرش دستباف سی‌پرشیا به‌صورت اینترنتی خریداری نمایید.